ĐÚC KẾT KIẾN THỨC KINH DOANH TRÊN SÀN TMĐT (Tiktok, Shopee,…)
(Mình cũng chỉ là newbie, mới tập tành kinh doanh trên sàn tháng thứ 8-9. Quá trình này team mình đã build mới & vận hành trên 5 shop khác nhau, đã xử lý tổng ~90.000 đơn & đúc kết lại một số kinh nghiệm mà NGƯỜI MỚI có thể gặp phải)
Mình build nhiều shop với các ngành hàng & sản phẩm khác nhau để có TRẢI NGHIỆM. Có dự án gặp thuận lợi, có dự án vô cùng gian nan mới có kết quả. Và mình biết rằng 90% người mới sẽ GẶP KHÓ & không tạo ra kết quả trong 3-6 tháng đầu, rồi dần BỎ CUỘC. Hi vọng bài viết này giúp những ae newbie kinh doanh trên sàn có thêm thông tin/góc nhìn để kinh doanh thuận lợi hơn.
1. NHỮNG KHÓ KHĂN MÌNH TỪNG GẶP PHẢI KHI KINH DOANH TRÊN SÀN
– Khó khăn trong việc đăng ký ngành hàng (như sách, thực phẩm,…). Giai đoạn đầu team mình phải nhờ agency hỗ trợ bước này để được duyệt ngành hàng trên Tiktok, bây giờ thì đã có thể tự làm không cần nhờ nữa khi đã có kinh nghiệm/contact.
– Khó khăn trong việc UPLOAD sản phẩm lên sàn. Nhìn vậy chứ bước này RẤT CỰC (liên quan đến upload giấy tờ xác nhận, cập nhật thông tin sản phẩm, bị gỡ/xóa sản phẩm, sản phẩm có yếu tố “trademark”,…)
– Quá trình tìm ra SẢN PHẨM TIỀM NĂNG, quá trình BÁN HÀNG tạo ra 100 lượt bán đầu tiên, 1000 lượt bán đầu tiên,… -> Phải nói đây là bước QUAN TRỌNG & KHÓ KHĂN bật nhất (nếu bán được hàng thì mọi khó khăn khác đều có cách gỡ được)
– Khó khăn trong khâu VẬN HÀNH với người mới (quản lý hàng trăm mã hàng khác nhau, xử lý các rating 1 sao/các cuộc chat, đơn nổ đột biến 1000-2000/ngày phải xử lý sao?…)
– Các lỗi bị phạt tiền ngu (bị giới hạn đơn bán, bị phạt tiền hủy đơn/cân nặng, bị khóa sản phẩm, bị đứt nguồn hàng,…)
– Giải quyết bài toán CẠNH TRANH về giá rất khốc liệt trên sàn? (khi mình làm được thì các đối thủ mới nhảy vào đưa biên LN về 0 & âm)
– …
(còn nhiều nhưng ko dám liệt kê thêm sợ ae đọc NẢN lại ko có động lực làm)
2. CHỌN NGÀNH HÀNG & SẢN PHẨM GÌ ĐỂ KINH DOANH?
– Người mới thường loay hoay trong bước này khá lâu. Đi tìm kiếm ý tưởng sản phẩm? Kinh doanh sản phẩm gì? Ngành nào?
– Không biết nhập hàng ở đâu? Làm sao tối ưu giá vốn hàng hóa?
– Lan man trong “rừng” ngành nghề & sản phẩm. Hoặc chọn ra ngành/sản phẩm đang là “đại dương đỏ/sức mua yếu” (mình cũng mắc phải lỗi này khi không NGHIÊN CỨU đủ kỹ)
– Không có kỹ năng nghiên cứu, phân tích ĐÚNG về tiềm năng của một sản phẩm/nhóm ngành. Chỉ đơn giản thấy người khác làm được & cũng nghĩ mình làm được (nhưng sự thật đâu có đơn giản như vậy!)
– …
Đúc kết lại, có vài tiêu chí như sau:
– Phải TESTING, tìm ra SẢN PHẨM HERO & ĐANG TREDING để bán (thay vì đi educate nhu cầu & sản phẩm mới rất cực, hoặc sp phổ thông đã trở thành “đại dương đỏ” rồi)
– Nên spy theo shop, tìm ra HERO của các shop khác để phân tích (ví dụ bạn thấy shop A đang win bên shopee, có thể làm tương tự nhóm sp đó trên Tiktok & ngược lại)
– Làm lĩnh vực mình có am hiểu, đã từng là người tiêu dùng (đã sử dụng & tự tin với các sản phẩm mình sẽ kinh doanh)
– Nên có quá trình THỬ NGHIỆM kênh bán trước (đừng nhập hàng rầm rộ, chi nhiều tiền hàng hóa/chi phí cố định nhiều sẽ dễ “ngỏm”,…)
– …
3. CHUẨN BỊ HÀNG HÓA, TÌM NGUỒN HÀNG, NHẬP HÀNG THẾ NÀO?
– Tự sản xuất, dropshipping, CTV/affiliate, nhập hàng trung quốc, nhập qua các tổng kho, thuê xưởng gia công, trở thành đại lý của các thương hiệu,…??? (có rất nhiều cách. Nhưng nên đi từ cách BASIC trước tiên. Như mình ban đầu bắt đầu mình sẽ chọn làm KOC/Affiliate trước, khi BÁN HÀNG ok thì mới tự binh sâu hơn về hàng hóa)
– Đi sâu hơn về key NHẬP HÀNG TQ. Mình thấy bước này quan trọng & khá dễ, chứ cũng không khó như ae tưởng. (Dành ra 3-5 tự nghiên cứu & nhập 1-2 lô hàng nhỏ đầu tiên là ok, rồi dần dần tối ưu kinh nghiệm)
– Làm việc với các NCC tại VN cũng vậy, thực tế mình đang ở thế là “KHÁCH HÀNG” của họ, và giúp bán được hàng tốt hơn. Nên cứ chủ động tìm kiếm đối tác/nguồn hàng uy tín để làm việc
– Vốn kinh doanh? -> Thực tế mỗi dự án mình đều bắt đầu với số tiền rất nhỏ. Từ 20tr, 50tr, 100tr, 1 tỷ,… -> số vốn mình đầu tư thêm phụ thuộc vào khả năng bán được hàng & MỞ RỘNG của dự án (nhưng ban đầu chỉ cần 20-50tr là có thể bắt đầu)
– …
Kinh nghiệm:
– Nên có 2-3 option & nhiều mối khác nhau cho từng trước hợp
– Ko nên quá chú trọng vào tối ưu GIÁ VỐN ở giai đoạn đầu, nên tập trung vào CHẤT LƯỢNG HÀNG HÓA & BÁN ĐƯỢC HÀNG. Khi bán được SLL thì GIÁ VỐN sẽ được cải thiện thêm 10-30%
– Đừng nên ÔM HÀNG, nhập hàng quá nhiều. Chỉ nhập số lượng MIN & đa dạng chút để testing chất lượng hàng hóa
– Đừng THAM muốn bán số lượng nhiều MÃ HÀNG. Một shop có thể đăng 500-1000 sản phẩm, nhưng SP thực sự tạo ra doanh thu khủng chỉ có 3-5 “HERO” thực sự. Nên khôn ngoan & có giải pháp trong key này để không vướn phải bài toán tồn kho & chi phí vốn lớn.
– …
4. CHỌN KÊNH BÁN?
– Nên chọn sàn nào để tập trung (Shopee, Tiktokshop, Tiki, Lazada,…). Tùy duyên: tùy thuộc vào traffics của từng sàn & mã giảm giá của mỗi sàn (giai đoạn này mình thấy Tiktok “xanh” nhất, kế đến là Shopee).
– Chọn cách thức bán hàng nào trên sàn để có đơn? (Chạy ads, đơn tự nhiên, traffics ngoại sàn, affiliate/koc, làm video gắn sản phẩm, livestream,…). Đây là KEY quan trọng để WIN, phải BÁN ĐƯỢC HÀNG thì dự án mới có thể chạy được. Và cũng tùy thuộc vào nguồn lực/kinh nghiệm quá khứ của mỗi ae để lựa chọn cách thức.
Một vài kinh nghiệm của mình:
– Nên tập trung 1 kênh bán “hero”. Mở rộng khi có nguồn lực nhân sự phụ mình để tăng cơ hội & điểm chạm, bớt phụ thuộc vào 1 kênh
– Người mới thường nhảy vào các sàn KHÔNG CÓ TRAFFICS ĐỦ LỚN: ví dụ Sendo, Tiki,… (thường ko giúp tạo ra kết quả)
– 1000 đơn đầu tiên của shop thường là quá trình BÙ LỖ. Nhưng người mới thường KHÔNG DÁM ĐẦU TƯ (lỗ tiền công, lỗ tiền ads, lỗ tiền thuê KOC, biên mỏng lỗ vận hành,…)
– …
5. LÀM SAO ĐỂ CÓ 1000 ĐƠN BÁN ĐẦU TIÊN TRÊN SHOP?
– Phải NHẬN THỨC được đây là quá trình khó khăn nhất & là giai đoạn ĐẦU TƯ. Tức không thể có lãi & làm sao HẠN CHẾ LỖ NHẤT có thể, làm sao NHANH TẠO RA KẾT QUẢ 1000 ĐƠN ĐẦU TIÊN NHẤT? (có người mất 1 tuần, có người mất 3 tháng thậm chí lâu hơn)
– Bất kỳ dự án kinh doanh nào của mình cũng đều hướng đến mục tiêu này trước tiên. Làm được nó sẽ biết cách lên 10.000, và 100.000,… (quá trình từ 0-1000, khó hơn từ 10.000->100.000)
– HIỂU THUẬT TOÁN nền tảng & HÀNH VI MUA HÀNG trên môi trường mình đang kinh doanh (ví dụ để live hiệu quả, phải là người hiểu users & thuật toán, lúc đó views mới tăng mạnh & giữ được mắt xem tốt)
– Dành nhiều nguồn lực nhất cho hoạt động BÁN HÀNG (thử sai cách: tạo video, cách live, cách chạy ads,…). Nỗ lực bán được 1-2 đơn đầu tiên, rồi đến 10-20 lượt,… KIÊN TRÌ tiếp. Chắc chắn cũng sẽ được 100-200 lượt & rồi sớm đạt 1000 lượt như target thôi. (Giai đoạn này RẤT-DỄ-NẢN. Phải nhận thức được nó là thời điểm KHÓ KHĂN NHẤT CẦN VƯỢT QUA)
– Muốn tăng CHUYỂN ĐỔI, NIỀM TIN MUA HÀNG. -> Mỗi sản phẩm cần có LƯỢT MUA & RATING TÍCH CỰC (shop/sp có càng nhiều lượt bán càng dễ chuyển đổi). Nếu có điều kiện & nguồn lực nên seeding đơn khéo léo, giảm giá bán & chạy ads giai đoạn đầu nếu có ngân sách (cẩn thận bị khóa)
– Làm việc CÓ-CHIỀU-SÂU (tức quá trình đầu tư, tốn công sức “bù lỗ” giai đoạn đầu. Phải có TẦM NHÌN về quá trình sau 1000 đơn, hoặc 10.000 đơn là thời điểm TẠO RA LỢI NHUẬN để bù lỗ). Ví dụ: chi 50-100tr cho toàn bộ quá trình để có được 1000 đơn đầu tiên trong 2-3 tháng, nhưng từ tháng thứ 3 có thể tạo ra lợi nhuận 50-100tr để bù cho các chi phí trước đó…
– Giai đoạn “nhờ vả”: nhờ sự ủng hộ của bạn bè (nhớ lên sàn đặt, chứ đặt trực tiếp không có tác dụng j đâu). Nhờ vả các nguồn lực free giúp đỡ giai đoạn đầu khó khăn để có đơn (nhờ cộng đồng, KOC, đối tác,… giúp. Quan trọng cách “ăn ở” trước đó để check xem mình được bao nhiêu người giúp đỡ)
– Có thêm các ĐỒNG ĐỘI/CỘNG SỰ GIỎI để cùng hỗ trợ (phải là người THỰC CHIẾN, làm ra việc). Chứ toàn newbie trùng nguồn lực nhảy vào, làm rất dễ fail. Team 3-5 người cồng kềnh mà không-ra-việc, ko ra tiền trong 2-3 tháng sẽ rất nản. Đôi khi tự solo hoặc 2 người THỰC CHIẾN TỐT sẽ được việc hơn
– Scale nguồn lực nhân sự khi có vài chục, vài trăm đơn ổn định/ngày. Lúc đó bớt nguồn lực vận hành để scale, cũng đã có ít lợi nhuận để trả lương nhân sự
– …
VƯỢT QUA CÁC RÀO CẢN TÂM LÝ:
– Từ 1 người đang thu nhập cao, giờ ra kinh doanh bán mỗi sản phẩm chỉ lãi 10-20k, thậm chí LỖ.
– Sao kinh doanh KHÓ DỮ, kiếm 1000 đơn? Kiếm 10tr/tháng khó vậy sao? (HOÀI-NGHI về năng lực của bản thân mình)
– Đối mặt với các quyết định sai, phải đập đi xây lại, chuyển mình nhanh, thích ứng nhanh? (Vì đây là giai đoạn testing nên phải THỬ SAI & THAY ĐỔI liên tục)
– Đối mặt với KẾT QUẢ TỆ HẠI, sự nhục nhã (dám KIÊN TRÌ & TIẾP TỤC CÀY CUỐC để vượt qua)
– Cô đơn, chán nản, quá tải, rối ren, mệt mỏi, muốn bỏ cuộc,… -> kiểu j trong đầu mình cũng có những lúc thế này
– Hạn chế “đứng núi này trông núi nọ”, mặc dù là THỬ SAI/CHUYỂN MÌNH NHANH. Nhưng vẫn phải TẬP TRUNG với mục tiêu là TẠO RA KẾT QUẢ KHI KINH DOANH TRÊN SÀN
– Phải cày all mọi thứ ở giai đoạn đầu: bán hàng, nhập hàng, xử lý từng đơn hàng, đóng hàng,… (rất nhiều việc-nhỏ-xíu mà mình phải DẤN THÂN làm nó)
– …
KHẢ NĂNG SẮP XẾP THỜI GIAN & SỨC KHỎE:
– Mình không biết mấy bạn làm 2-3 việc (vừa làm văn phòng, vừa kinh doanh thế nào?). Chứ mình thấy QUÁ KHÓ! (Một người nhiều kinh nghiệm dành full time cày 12-16h/ngày còn LỖ SẤP MẶT giai đoạn đầu. Huống gì các bạn chỉ làm 2-3h/ngày)
– Sắp xếp được các VƯỚN BẬN gia đình để tập trung làm việc
– …
6. KIẾN THỨC KINH DOANH NÊN HỌC TỪ ĐÂU?
– Việt Nam mình được cái phong trao chia sẻ của “các thầy/các chuyên gia” rất mạnh. Nên ae tha hồ HỌC MIỄN PHÍ, quan trọng biết CHẮC LỌC kiến thức PHÙ HỢP VỚI MÌNH để áp dụng.
– Trên các channel Tiktok, Youtube,… nhất là trên các group chia sẻ
– Đọc sách, học các khóa online, khóa phễu,…
– Học các khóa chuyên sâu từng chủ đề (có NỀN trước, sau đó sẽ biết mình cần gì để đi học, và cũng lĩnh hội tốt hơn). Mình vẫn chưa có kinh nghiệm trong key này, nhờ ae chia sẻ thêm các KHÓA HỌC & CHUYÊN GIA chất lượng để follow ạ!
– …
ĐẶC BIỆT: xử lý tình huống khó thế nào?
Kinh doanh luôn có tình huống bất ngờ xảy đến với mình. Như bị khóa shop, khóa sản phẩm, bị flop, bị phạt, bị chơi xấu,… -> Mình thường có các CONTACT đủ chất lượng để hỏi. Hoặc đăng tải trên cộng đồng nhờ ae góp ý (cái này ae nên MẠNH DẠN)
7. NHỮNG BÍ KÍP KHÔNG AI MUỐN CHIA SẺ CHI TIẾT? (kể cả mình). Kaka. 
– Kinh nghiệm setup giá bán/chính sách affiliate, điều chỉnh trong mỗi giai đoạn?
– Mối mang nhập hàng hóa? Kinh nghiệm tối ưu nguồn hàng/giá vốn?
– Những cái ngu, những lỗi sai cụ thể mắc phải?
– Tính chu kỳ/trending của từng ngành nghề/từng sản phẩm (biết lúc nào xanh/lúc nào đỏ? Lúc nào sức mua yếu/sức mua mạnh?)
– Các thủ thuật/mẹo trong kinh doanh (các tools đang dùng, seeding đơn, cạnh tranh giá bán,…)
– Nguồn doanh thu đến từ đâu? Biên lợi nhuận/thu nhập cụ thể?
– Điểm bùng phát (shop xây nền ok thì đến một giai đoạn sẽ có ĐƠN TỰ NHIÊN, KOC tự nhiên,…)
– Kinh nghiệm làm việc & mời hợp tác với các KOC (chính sách Affiliate, các hỗ trợ thêm, sản phẩm mẫu, “đối tác hero”,…)
– Dữ liệu của shop (dựa vào traffics/kết quả của shop trong mỗi giai đoạn ntn để tối ưu).
– …
8. KHÁC
– Quản lý tài chính, hoạt động kế toán, thuế,…?
– Kinh nghiệm nhân sự cho từng hoạt động? Tổ chức nhân sự vận hành shop?
– Tối ưu/chuẩn hóa để có lợi nhuận & HOẠT ĐỘNG KINH DOANH BỀN VỮNG
– Các chiến lược áp dụng để hiệu quả, để cạnh tranh khi kinh doanh trên sàn? (Quan trọng, mình sẽ có post khác nói thêm về nó)
– …